Zbyt niskie lub zbyt wysokie TSH, czyli hormonu produkowanego przez przysadkę mózgową, oznacza zaburzenia gospodarki hormonalnej. Wymaga konsultacji lekarskiej i leczenia.
Co oznacza niskie TSH?
Tyreotropina (TSH) to hormon produkowany przez przysadkę mózgową. Powoduje zwiększenie masy tarczycy i przepływu przez nią krwi, co przyczynia się do wydzielania tyroksyny (fT4) i trójjodotyroniny (fT3) – substancji niezbędnych do właściwego funkcjonowania organizmu. Prawidłowe stężenie TSH mieści się w granicach od 0,4 do 4,0 mIU/l (zakres może nieznacznie różnić się w poszczególnych laboratoriach). Zarówno wyższa, jak i niższa wartość wymaga dalszej diagnostyki.
Niskie TSH to stężenie poniżej 0,4 mIU/l. Zwykle świadczy o nadczynności tarczycy. Jednak innymi możliwymi przyczynami tego stanu są: niedoczynność przysadki mózgowej, wole guzkowe toksyczne, choroba Gravesa-Basedowa, przyjmowanie niektórych leków (glikokortykosteroidów, amiodaronu, dopaminy), podeszły wiek. Z tego powodu po otrzymaniu niskiego wyniku konieczne jest oznaczenie także poziomu fT3 i fT4, a także wykonanie badania ultrasonograficznego (USG) tarczycy.
Leczenie niskiego TSH polega na codziennym przyjmowaniu środków farmakologicznych, których celem jest zahamowanie wydzielania hormonów przez tarczycę (tyreostatyki) oraz niwelowanie skutków działania tyroksyny i trójjodotyroniny na tkanki. Niekiedy konieczne jest chirurgiczne usunięcie części tarczycy.
Objawy niskiego TSH
U osób, które mają za niskie stężenie TSH, mogą pojawić się nieprzyjemne dolegliwości. Zwykle są to typowe objawy niedoczynności tarczycy. Należą do nich:
- rozdrażnienie, huśtawki emocjonalne, nerwowość,
- nadpobudliwość psychoruchowa,
- utrata masy ciała,
- przyspieszony metabolizm,
- nadmierna potliwość,
- wypadanie włosów i pogorszenie się stanu skóry,
- częste biegunki,
- uderzenia gorąca,
- przyspieszona akcja serca,
- uczucie kołatania serca,
- zaburzenia miesiączkowania.
Przyczyny wysokiego TSH
Wysokie TSH to stan, kiedy jego stężenie przekracza 4,0 mIU/l. Przyczyną jest najczęściej niedoczynność tarczycy. Przysadka wydziela więcej hormonu, aby pobudził ją do pracy, co nie przynosi efektów. Innymi powodami nieprawidłowego wyniku mogą być: autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, czyli choroba Hashimoto, niedobory jodu, a także stan po usunięciu lub częściowym wycięciu tarczycy. Wysoki poziom TSH występuje także u chorych na marskość wątroby i zażywających niektóre leki.
W przypadku otrzymania za wysokiego wyniku TSH również należy pogłębić diagnostykę. Zalecane jest określenie stężenia fT3 i fT4, przeciwciał anty-TPO, a także USG tarczycy. Dodatkowe badania pozwolą poznać dokładną przyczynę nieprawidłowości.
Jakie są objawy wysokiego TSH?
Objawy wysokiego TSH są związane z niedoczynnością tarczycy. Należą do nich:
- zwiększenie masy ciała,
- przewlekłe uczucie zmęczenia i osłabienia,
- nadmierna senność,
- zaburzenia pamięci i trudności z koncentracją,
- obniżenie nastroju i stany depresyjne,
- spowolnienie perystaltyki jelit i zaparcia,
- nieregularne menstruacje,
- przesuszona i blada skóra,
- spowolnienie akcji serca (bradykardia),
- zmiana barwy głosu w wyniku pogrubienia strun głosowych,
- obrzęki podskórne,
- obniżenie tolerancji na niską temperaturę.
Leczenie wysokiego TSH
Leczenie wysokiego TSH i niedoczynności tarczycy polega na codziennym przyjmowaniu syntetycznych hormonów tarczycy w indywidualnie dobranej dawce, aby ich stężenie w organizmie nie było zbyt wysokie i nie wywołało niepożądanych objawów. Zalecana jest także suplementacja jodu. Podczas terapii konieczne jest regularne wykonywanie kontrolnych badań stężenia TSH.
Jak wygląda badanie poziomu TSH?
Badanie TSH jest prostym testem laboratoryjnym, który nie wymaga hospitalizacji. Polega na pobraniu niewielkiej próbki krwi z żyły łokciowej. Wynik można odebrać zwykle na następny dzień roboczy. Do laboratorium należy zgłosić się rano na czczo. Badanie można wykonać bezpłatnie w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia ze skierowaniem od lekarza lub prywatnie. Cena mieści się w granicach 15–30 zł.
